Journalist Pınar Gayıp is op 19 september vrijgesproken in een rechtszaak over een opmerking die ze in 2021 op social media plaatste over de zedenzaak van sergeant Musa O. Twitteren blijft hoe dan ook een gevaarlijke activiteit voor journalisten in Turkije.

Sergeant O. werd in december 2021 veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf voor de verkrachting van İpek Er in de voornamelijk Koerdische zuidelijke provincie Batman in 2020. Niet lang na de verkrachting ontnam Er haar leven. Musa O. is dit moment onder gerechtelijk toezicht op vrije voet. Hij kreeg de minimumstraf voor seksueel geweld en lijkt ‘wegens goed gedrag’ te zijn vrijgelaten. In haar post maakte Gayıp een verwijzing naar de omstreden luitenant-generaal Musa Çitil, die in het verleden meerdere malen is beticht van seksueel misbruik, moord en marteling.

De aanklacht tegen ETHA-reporter Gayıp, ingediend door Çitil, betrof ’het als doelwit aanmerkenan personen die deelnamen aan de strijd tegen terrorisme’, vanwege haar bijschrift ’Musa O. moet geïnspireerd zijn geweest door Musa Çitil om deze misdaad te plegen’ bij het delen van een interview met mensenrechtenadvocaat Eren Keskin.

In het door Gayıp gedeelde interview van Keskin rondom de zaak O. benadrukte de advocaat dat seksueel misbruik en seksueel geweld structureel onderdeel uitmaken van de oorlogspolitiek van ordehandhavers. Hierbij verwees ze naar de zaak van Çitil en de 405 soldaten onder zijn bevel die beschuldigd werden van seksueel geweld tegen een jonge vrouw in de zuidelijke provincie Mardin in 1993.

‘Mijn berichten vallen onder de vrijheid van gedachte en meningsuiting’
“Musa O. heeft İpek Er seksueel misbruikt, haar twee weken lang gevangengehouden, en werd daarna uit het leger ontslagen. Destijds werden talloze nieuwsberichten gepubliceerd over deze zaak”, vertelde Gayıp via een videoverbinding in de rechtbank in Istanbul. “Mijn citaat sluit aan bij dit feit.”

Gayıp ontkende verder de aantijgingen die tegen haar waren gemaakt door Çitil, die inmiddels met pensioen is. Hoewel deze luitenant-generaal in 2015 definitief werd vrijgesproken in een omstreden rechtszaak over marteling en moord van 13 personen in de voornamelijk Koerdische provincie Mardin tussen 1993 en 1994, heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens twee keer geoordeeld dat de onderzoeken naar Çitil niet goed waren uitgevoerd.

“Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft Turkije twee keer veroordeeld voor de misdaden van Çitil. Daarom is dit geen beschuldiging”, zo verdedigde Gayıp zich. “Ik ben een journalist, en mijn berichten vallen onder de vrijheid van gedachte en meningsuiting.”

De inmiddels gepensioneerde Çitil diende ook klachten in tegen Yağmur Kaya die het interview met Keskin afnam en journalist Ahmet Kanbal voor een retweet. Kanbal werd aanvankelijk veroordeeld tot 1 jaar en 3 maanden gevangenisstraf, maar werd vrijgesproken in hoger beroep. Het proces tegen Kaya loopt nog. Gayıp heeft nog 9 rechtszaken tegen haar lopen.

Tweets blijven journalisten achtervolgen
Ondanks de vrijspraak van Gayıp blijft Twitteren een gevaarlijke activiteit voor journalisten in Turkije. Op 20 september, de dag na haar vrijspraak, werden 27 mensen gearresteerd van nieuwsplatforms Aykırı Haber, Informant en Haber Report. Ze worden beschuldigd van het publiekelijk ’aanzetten tot haat en vijandigheid’ en het verspreiden van ’misleidende informatie’. Het zijn twee aanklachten die veelvuldig tegen journalisten worden gebruikt.

Eerder werden op 25 juli nog vier journalisten gearresteerd voor het delen van een tweet van Mezopotamya Agency (MA) reporter, Fırat Can Arslan. Arslan ontdekte dat een rechter die betrokken was bij de zaak tegen 18 Koerdische mediawerkers in Diyarbakır getrouwd was met de aanklager die de zaak had voorbereid. Arslan en MA-reporter Delal Akyüz, T24-editor Sibel Yükler, bianet-editor Evrim Kepenek, en journalist Evrim Deniz die de tweet deelden, worden beschuldigd van het ’onthullen van de identiteit van een overheidsfunctionaris’ en ’een functionaris voor terrorismebestrijding als doelwit aanmerken’.

Op dit moment zijn vier van de vijf journalisten onder toezicht van de rechtbank vrijgelaten, behalve Arslan. De Koerdische journalist haalde deze week nog het nieuws omdat de gevangenisdirectie zijn toegezonden bağlama, een traditioneel snaarinstrument, niet binnenliet vanwege ’veiligheidsredenen’ omdat er mogelijk ’communicatienota's in het instrument verborgen kunnen worden’.