Journalist Nedim Türfent bracht de afgelopen twee jaar in afzondering door in een gevangeniscel voor één persoon in een gevangenis van het 'T-type' in Van, in Zuidoost- Turkije. Türfent zit een vrijheidsstraf uit van acht jaar en negen maanden - in eenzame opsluiting. Dankzij de druk die zijn advocaat op de autoriteiten heeft uitgeoefend, heeft Türfent nu toegang tot een ruimte waar hij, samen met drie andere gevangenen, aan zijn conditie kan werken. Hij is opgesloten, omdat hij journalist is. "Als hij zou worden overgeplaatst naar een normale gevangenis zou hij elke dag een artikel schrijven", aldus de gouverneur van de gevangenis.

Door Meltem Akyol, freelancer voor de website #freeturkeyjournalists van het International Press Institute (IPI). Dit artikel is met toestemming van IPI overgenomen

Türkçesi için tıklayınız

Türfent benadrukt dat vooral de waarheid en journalisten het doelwit waren van de harde repressie in de periode die volgde op het mislukken van de vredesbesprekingen tussen de Turkse autoriteiten en Koerdische strijders. Türfent zegtdat hij zich niet zal weerhouden om de waarheid op te schrijven en zijn werk te blijven doen.

 "We zullen samen uit deze donkere dagen komen”, schrijft hij.

‘Nu zul je de kracht van de Turk zien.”

De kracht van de Turk

Het is voorjaar 2016. Er is een uitgaansverbod vanwege sluipschutters die zich in woonwijken verborgen houden en dat mensen ervan weerhoudt de straat op te gaan in het district Yüksekova in Hakkâri, een provincie in Zuidoost-Turkije. Beelden die zijn gemaakt van een bouwplaats brengen een schok teweeg in de Turkse media. De video toont een team van de afdeling Speciale Operaties van de Turkse veiligheidskrachten. Zij houden vijftig arbeiders, jong en oud, met hun handen achter hun rug geboeid in bedwang, voordat zij worden gedwongen op de grond te liggen. Het team schreeuwt tegen de arbeiders. “Nu zullen jullie de kracht van de Turk zien. We kennen jullie nu allemaal. Wie ons verraadt, zal de gevolgen hiervan ondervinden. Wat heeft deze staat jullie misdaan? Nu zullen jullie de kracht van de Turk zien.”

De journalist die verslag deed van deze gebeurtenis was Nedim Türfent. Hij werkte voor het persagentschap Dicle, dat later na de mislukte couppoging van 15 juli 2016 werd gesloten. Nadat Dicle het verhaal onder de kop ‘Nu zullen jullie de kracht van de Turk zien’ publiceerde, kwamen de doodsbedreigingen aan het adres van Türfent binnen. Ze waren afkomstig van social media-accounts van leden van JITEM, de inlichtingen- en anti-terreureenheid van de Turkse veiligheidstroepen.

Op 12 mei 2016 werd Türfent vlakbij de stad Van gearresteerd en in hechtenis genomen. Hierna werd een tijd lang niets van hem vernomen. Collega-journalisten waren bezorgd en begonnen een campagne op social media voor hem. Leden van het Turkse parlement waren ook bij de campagne betrokken. Uiteindelijk bleek dat Türfent naar de gevangenis van Yüksekova was gebracht. Ook werd duidelijk dat hij, één dag na zijn arrestatie, op 13 mei 2016, was beschuldigd van ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’.

Marteling van getuigen

De officiële aanklacht tegen Türfent werd pas bekendgemaakt nadat hij dertien maanden in de gevangenis had gezeten in afwachting van zijn rechtszaak. De openbare aanklager die de aanklacht had voorbereid, beschouwde de artikelen van Türfent als bewijsmateriaal en eiste een gevangenisstraf van 22,5 jaar. Deze ‘bewijzen’ bestaan uit dagbladartikelen en verklaringen van getuigen. In het dossier wordt verwezen naar vier anonieme getuigen, met wie contact onmogelijk was. Dat gold overigens ook voor de 22 getuigen van wie de identiteit wel bekend was.

De eerste rechtszitting vond plaats op 14 juni 2017. Vijf andere zittingen volgden. Van de twintig getuigen die werden opgeroepen, verklaarden negentien personen dat zij hun verklaring onder dwang van marteling hadden afgelegd. Sommige getuigen vertelden dat ze waren bedreigd met verkrachting en anderen hadden doodsbedreigingen gekregen. Ze vroegen Türfent om vergiffenis. Tijdens de rechtszittingen weerlegde de verdediging de beschuldigingen tegen Türfent, mede op basis van zijn eigen getuigenis. Tijdens de vijfde zitting op 15 december 2017 schoven de rechters deze pleidooien en het feit dat verklaringen van getuigen onder dwang van marteling waren afgelegd, terzijde. Zij veroordeelden Türfent tot zeven jaar gevangenisstraf vanwege ‘lidmaatschap van een terroristische organisatie’. De straf werd later zelfs verhoogd naar acht jaar en negen maanden vanwege de ‘continuïteit van zijn acties’. De rechtbank verklaarde dat deze straf is opgelegd vanwege de artikelen die Türfent had gepubliceerd. De rechters lieten de verklaringen van getuigen die hadden verklaard dat zij Türfent niet kenden, buiten beschouwing.

Een kleine kamer met gordijnen van beton en ijzer

Türfent, die nu al bijna twee jaar opgesloten zit, heeft via zijn advocaten antwoord gegeven op vragen van IPI. De advocaten kregen zijn verhaal met grote moeite naar buiten. Zijn eerste antwoorden werden in beslag genomen en mochten niet worden overgedragen aan zijn advocaat. Hij deed een nieuwe poging en het lukte een andere advocaat zijn schriftelijke verklaring uit de gevangenis te smokkelen.

Türfent heeft zijn ervaringen op papier gezet, in het bijzonder over hoe het is om in een kleine cel in eenzame opsluiting te zitten. Nu heeft hij toegang tot een ruimte waar hij aan lichaamsbeweging kan doen. Hij mag elke twee maanden één keer bezoek ontvangen en één keer per twee weken een telefoongesprek voeren. Volgens Türfent zijn de omstandigheden in de gevangenis alleen maar slechter geworden sinds de noodtoestand van kracht werd. “Ook voordat de noodtoestand inging, hadden we tot op zekere hoogte te maken slechte omstandigheden, maar de scherpe politieke retoriek heeft zich later weerspiegeld in slechtere omstandigheden in de gevangenis”, schrijft hij. “Het is nu een jaar geleden sinds ik in deze kleine cel ben opgesloten. Ik wordt in dezelfde omstandigheden gevangen gehouden als mensen die een levenslange gevangenisstraf uitzitten”, aldus Türfent. “Ons huis in het dorp Akalın (Bajerge) in het district Yüksekova keek uit op een enorme vlakte die uit duizenden groene tinten bestond. Mijn moeder keek vaak naar dit uitzicht en als ik dichtbij de gordijnen kwam, plaagde ze me met de woorden ‘Zitten we in een gevangenis?’ Nu zit ik in een kleine kamer met gordijnen van beton en ijzer. Natuurlijk is het zwaar voor een mens om zich in de bloei van zijn leven achter de tralies te bevinden. Een dichter zou deze levensfase als ‘lente’ omschrijven en het is moeilijk om te accepteren dat ik hier ben.”

De waarheid valt als eerste ten prooi aan de overheidsrepressie, schrijft Türfent. “Als zich boven een land donkere wolken samentrekken, worden journalisten altijd eerst door de bliksemschichten getroffen. Steeds als een nieuw licht wordt geworpen op de waarheid, is er een prijs die moet worden betaald. Ik moet mezelf rekenschap geven van de prijs die ik betaal voor mijn werk als journalist.”

Journalistiek als misdaad

Türfent kreeg geen toestemming om zelf bij de rechtszittingen aanwezig te zin. In plaats daarvan werd een videoverbinding met de gevangenis gelegd. “Er worden besluiten over jouw leven genomen en je kunt jezelf alleen verdedigen via een videoscherm in een koude cel van twee bij twee meter”, vertelt hij. “De tolk, die een paar zinnen van voorgaande zittingen uit het hoofd heeft geleerd, herhaalt deze keer op keer en haalt hiermee je hele verdediging onderuit. Je kan het de tolk nauwelijks kwalijk nemen, want dat is alles wat zij van jouw verhalen kunnen maken als gevolg van de slechte kwaliteit van de verbinding.” (Türfent legde zijn getuigenis in het Koerdisch af, red.) “Terwijl je naar dat scherm staart, hoor je het oordeel van de rechter. Ik zat toen de beslissing werd voorgelezen, maar plotseling stond ik op. Ik denk dat dit iets psychologisch was. Ik wilde staan toen ik het besluit zou horen. Het Hof aarzelde niet om mij te veroordelen tot een gevangenisstraf van acht jaar en negen maanden. De misdaad: journalistiek. Niets meer, niets minder.”

Türfent vertelt dat hij zelfcensuur in zijn brieven heeft toegepast. Als de autoriteiten vermoeden dat er in deze brieven een verwijzing in zit naar een artikel of naar de omstandigheden in de gevangenis, wordt de brief in beslag genomen. Hij is daarom voorzichtig met de woorden die hij gebruikt.

Over de eerste brieven die hij in de gevangenis ontving, heeft Türfent het volgende te zeggen:“In sommige brieven stond geschreven: ‘Ik ben blij dat je in de gevangenis zit, want we weten nu tenminste dat je nog in leven bent. De gedachte aan deze brieven drukt nog steeds zwaar op me. En natuurlijk zitten er pijnlijke kanten aan de uitspraken die hierin worden gedaan. Het is niet gemakkelijk voor ons dat onze geliefden zich in een positie bevinden dat ze zulke dingen moeten zeggen.” Türfent was het meest onder de indruk van de woorden van Meryem Göktepe, die hem schreef: “In Nedim zie ik de lach van Metin Göktepe.” (Metin Göktepe was een bekende Turkse fotojournalist die op 8 januari 1996 in politiehechtenis in Istanbul werd gemarteld en vermoord, red). Die opmerking, vertelt hij, “was de grootste eer die ik heb gekregen in de zeven jaar dat ik als journalist werkzaam ben.”

Türfent schrijft dat hij ook dingen mist. “Ik mis niet echt de dingen die andere mensen zouden missen. Meestal zou ik willen spelen met kleine kinderen of verloren willen gaan in een menigte , je weet wel, door weg te dwalen in een stroom van mensen. Ik mis dat gevoel van gemeenschap heel erg.”

In de vuurlinie

Nedim studeerde af als leraar Engels. Hij wilde verder als vertaler, maar zo ver kwam het niet. “Toen ik afgestudeerd was, ging ik aan de slag als vertaler van nieuwsberichten. Tegelijkertijd ging ik aan het werk als journalist. De grens (met Syrië) was in journalistiek opzicht een verlaten gebied – je weet wel, de omliggende steden en dorpen. Het was niet nodig op zoek te gaan naar een verhaal, deze lagen voor het oprapen. Veel dingen die daar gebeurden, dreigden zich aan het oog te voltrekken. Dus deed ik mijn best om een stem te geven aan mensen die anders niet zouden worden gehoord. En dat is waarom het voor mij voelde alsof de journalistiek mijn ware roeping was en ik besloot journalist te worden. Als je in zo’n gebied werkt, is er altijd wel iemand die zich hierbij niet gemakkelijk voelt en dan bevind je je voortdurend in de vuurlinie. Mijn verblijf hier in de gevangenis heeft tot doel andere journalisten in deze regio te intimideren.”

Türfent zendt zijn groeten aan al zijn collega’s die voor de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid vechten. “Ik voel een diepe dankbaarheid voor al mijn collega’s die zich inzetten voor democratie en vrijheid, die in verzet komen en die mij blijven steunen”, schrijft hij. “We gaan door een moeilijke periode, maar als we naar de duisternis kijken met het zonlicht in onze ogen zullen we samen door deze pijnlijke tijd komen.”

Showproces

De advocaat van Türfent, Barış Oflas, legt zich niet neer bij de gevangenisstraf van zijn cliënt en wil in hoger beroep gaan. Als het oordeel van het Hof van Beroep negatief uitvalt, wil Oflas de zaak voor het Hof van Cassatie brengen. “We gaan ook een procedure starten bij het Constitutionele Hof om beroep aan te tekenen tegen de lengte van de gevangenisstraf”, zegt Oflas. “En hierna zullen we een procedure starten bij het Europese Hof voor de Mensenrechten.” Voor Oflas was de rechtszaak tegen Türfent een showproces. “Nedim was aan het werk in de straten rond Yüksekova toen hier een avondklok werd ingesteld”, vertelt hij. “Hij opereerde eigenlijk als een oorlogscorrespondent, door op zoek te gaan naar verhalen, deze te delen en door foto’s te nemen. Hij gaf een beeld van de realiteit in deze regio, net als een correspondent in een conflictgebied. Al snel leidde dit ertoe dat Nedim onder druk werd gezet, bedreigd en uiteindelijk gearresteerd.”

Volgens Oflas is er met het bewijsmateriaal tegen Nedim gerommeld. “Negentien getuigen legden een verklaring af onder dwang van marteling. Sommige getuigen ondertekenden zelfs een verklaring zonder deze gelezen te hebben. Ze vertelden ons dat ze zijn geslagen, gemarteld en gedwongen een verklaring af te leggen. De rechters namen dit niet in overweging, maar handhaafden de verklaringen die al in het dossier zaten. Dit toont aan dit niets meer is dan een showproces”, aldus Oflas. “Er moet recht worden gedaan en er moet een einde komen aan alle illegale detenties.” De vader van Türfent, Arif Türfent, was aanwezig bij alle zittingen in de rechtszaak tegen zijn zoon en heeft gebeden voor zijn vrijlating. Ook hij vindt dat Türfent een onrechtvaardige straf heeft gekregen. “Mijn zoon is journalist en hij heeft deze straf niet verdiend. We hopen dat, als God het wil, het recht zal zegevieren.”

Dit artikel is onderdeel van een serie van het International Press Institute over persvrijheid en de omstandigheden waaronder journalisten in Turkije moeten werken. Deze artikelen zijn geschreven door journalisten uit Turkije.