Het is eind april 2018. Journalisten en stafleden van Cumhuriyet, het oudste dagblad van Turkije, moeten toezien hoe zeventien collega's worden berecht en veroordeeld op beschuldiging van terreur in de Silivri-gevangenis in Istanbul. Eén van deze personen is journaliste Mine Söğüt, die schrijft voor de politieke bijlage van de krant.

 door Alma Onali, Helsingin Sanomat Foundation Journalism Fellow van IPI/Istanbul. Dit artikel is met toestemming van IPI overgenomen

Voor Söğüt kwamen de straffen niet als een verrassing, hoewel ze een minder zwaar vonnis had verwacht. "Met een regering als deze is dit geen toeval", merkt ze op. "In het verleden, zelfs onder het militaire regime, kon de pers op eigen benen blijven staan en aandacht geven aan verschillende vraagstukken. Nu gaat alles in dezelfde negatieve richting." Het feit dat de journalisten zijn veroordeeld vanwege hun vermeende steun aan zeer uiteenlopende organisaties - waaronder de beweging die wordt geleid door de geestelijke Fethullah Gülen - is absurd, stelt Söğüt. President Erdoğan heeft de Gülenisten ervan beschuldigd dat zij achter de mislukte staatsgreep van juli 2016 zitten. Söğüt benadrukt dat Cumhuriyet altijd zeer kritisch is geweest over de politieke Islam. Dat gold ook voor beweging van Gülen, toen de geestelijk leider nog sterke banden had met Erdoğan en regeringspartij AKP. Cumhuriyet gaf in 2010 zelfs het startsein voor een campagne met de slogan 'Ben je je bewust van het gevaar?' Het doel was mensen te waarschuwen voor de gevolgen naarmate de politieke Islam steeds steviger voet aan de grond kreeg in het land.

Terwijl ze ooit onder druk stonden omdat zij kritiek hadden op Gülen, worden de Cumhuriyet-journalisten nu gevangengezet omdat zij hem zouden steunen. "Dit is een gevaarlijk komische situatie", zegt Söğüt. "Ik wil in slaap vallen en weer wakker worden."

Van cultuur naar politiek
Söğüt begon haar journalistieke loopbaan nadat zij Latijns en Grieks had gestudeerd. Ze was enige tijd journalistiek actief, maar destijds was het niet een omgeving waarin ze zich thuis voelde. Ze besloot documentaires te maken en boeken en romans te schrijven. In 2013 vroeg Cumhuriyet Söğüt om voor haar culturele bijlage te schrijven. Deze uitnodiging viel samen met de Gezi-protesten die zich snel over het hele land verspreidden. Miljoenen mensen kwamen bijeen om te demonstreren voor thema's als de vrijheid van meningsuiting en vanwege politieke vraagstukken. Al snel besloot Söğüt dat zij politiek verslaggever wilde worden.

Nu schrijft Söğüt over politieke en ethische thema's, variërend van vrouwenrechten tot onderwijs en religie. Soms wordt ze omschreven als een feministische schrijver, maar hiermee is Söğüt het niet eens. Ze zegt dat door een 'bredere lens' naar de wereld wil kijken. "Ik kan mezelf geen feminist noemen, omdat dit alles wat ik doe in een kader plaatst", zegt ze. "Ik beschouw mezelf liever als een schrijver die over allerlei thema's schrijft, niet alleen over de positie van vrouwen. Ik houd er niet eens van om mensen in te delen op basis van gender."

Kliklijnen
De grote druk op de vrijheid van meningsuiting is het belangrijkste vraagstuk van dit moment in Turkije, zegt Söğüt, omdat het discussies in de weg staat over alle andere belangrijke thema's. "We kunnen niet in discussie gaan over zaken die gevoelig liggen bij de autoriteiten. Zelfs niet op straat", voegt ze hieraan toe, verwijzend naar de nationale telefoonlijnen die in 2013 zijn opgezet om mensen aan te moedigen anderen aan te geven waarvan zij vermoedden dat zij tegen de regering waren. Het vrijelijk uiting geven aan je mening, wordt steeds gevaarlijker.

Söğüt vertelt dat haar vaak wordt gevraagd of ze niet bang is om te schrijven. "Er is sprake van druk, maar ik negeer het", zegt ze. "Ik maak me geen zorgen als ik aan het schrijven ben en ik schrijf sowieso niet als een hardliner."

Geen pessimist, maar realist
Oover de toekomst van Turkije wil Söğüt niet speculeren. Door het onvoorspelbare politieke landschap en de gevoelige geopolitieke situatie is alles mogelijk. Intussen probeert de journaliste niet in de val van te veel optimisme te stappen en dingen gewoon te beoordelen zoals zij zijn. "Er woedt ergens een grote brand en wij zitten dichtbij de hitte. Ik ben geen pessimist, maar een realist en de realiteit ziet er nu erg somber uit." Söğüt vindt dat het de verantwoordelijkheid van de media is om ideeën en waarden uit te wisselen. Dat moedigt haar aan om te blijven schrijven en zich uit te spreken over vrijheid in een onderdrukt land. "Wat gaat gebeuren, is niet belangrijk. Het gaat om de rol die je hierin speelt", zegt ze. "We moeten de vrede beschermen."

Dit artikel is onderdeel van een serie van het International Press Institute over persvrijheid en de omstandigheden waaronder journalisten in Turkije moeten werken. Deze artikelen zijn geschreven door journalisten uit Turkije.