Arbeidsomstandigheden journalisten in Turkije

 

In de afgelopen jaren was sprake van een sterke achteruitgang als het gaat om de persvrijheid in Turkije. Zo waren de Gezi-protesten in 2013 en de mislukte staatsgreep in juli 2016 een belangrijk kantelpunt. Hoewel de persvrijheid ook hiervoor onder druk stond, was sprake van een 'ander' Turkije: met een levendige civil society waarbij talrijke ngo's deelnamen aan de politieke en maatschappelijke discussie. Na de couppoging kwam Turkije echter steeds meer in een isolement terecht. Het was het begin van de afbraak van alle democratische en staatsrechtelijke instituties in het land. Nog nooit was het aantal gevangen journalisten zo hoog. Niet voor niets omschrijft het Committe to Protect Journalists Turkije als 'de grootste gevangenis ter wereld voor journalisten'.

 

Overheidscontrole

Premier Erdoğan: "Als je nieuws wilt maken, mag dat alleen binnen deze lijnen."

Sinds de mislukte staatsgreep in juli 2016 neemt de repressie toe. Iedereen die ervan wordt verdacht te sympathiseren met de Gülen-beweging, die de regering ervan verdenkt het brein te zijn achter de mislukte coup, is een mogelijk doelwit. In de afgelopen jaren voerden de autoriteiten massale zuiveringen uit. Hierbij vielen tienduizenden ontslagen, zoals onder academici, binnen de rechterlijke macht en onder journalisten.


Sindsdien staat de journalistiek in Turkije onder zware druk. Ruim 180 mediatitels hebben sinds de mislukte staatsgreep de deuren moeten sluiten. Ruim 140 journalisten en mediawerkers zitten in afwachting van hun rechtszaak in de gevangenis. Sinds de Demirören Holding, dat nauwe banden met de regering onderhoudt, in het voorjaar van 2018 het mediaconglomeraat Doğan Holding overnam, staat 95 procent van de media onder controle van de Turkse autoriteiten. Sindsdien is slechts handjevol onafhankelijke media overgebleven. Turkije scoort dan ook hoog in de ranglijst van landen waar sprake is van een verslechtering van de persvrijheid. Het land daalde twee plaatsen in de World Press Freedom Index 2018 en stond op nummer 157. Volgens Reporters sans Frontières is het met de persvrijheid in 23 van de 180 onderzochte landen slechter gesteld dan in Turkije.

 

Koerdische journalisten onevenredig vaak getroffen door mensenrechtenschendingen

Sinds 1984 wordt in het zuidoosten van Turkije een bloedig conflict uitgevochten tussen het Turkse leger en de PKK. Nadat er ten tijde van de toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie enige jaren geleden sprake was van ontspanning en Koerden meer rechten kregen, werd het vredesproces met de PKK, dat in deze periode in gang was gezet, in 2015 abrupt onderbroken. Na de mislukte staatsgreep in juli 2016 werd de strijd tussen het leger en de PKK in volle hevigheid hervat en nam ook de repressie toe tegen journalisten die kritisch schrijven over de 'Koerdische kwestie'. Zij worden vaak veroordeeld op beschuldiging van separatisme, steun aan of lidmaatschap van een terroristische organisatie. Dit overkomt vooral Koerdische journalisten.